Syzyfowe prace - 1884   odcinek 2/6

Marcin Borowicz to syn szlachcica, który zostaje oddany do wiejskiej szkółki w celu przygotowania do nauki w gimnazjum. Chłopiec jest bardzo samotny wśród obcych ludzi w odpychającej chłodem szkole. Po jej ukończeniu przenosi się do Kielc, gdzie tym łatwiej staje się ofiarą zaborczych rusyfikatorów. Swoje zniewolenie dostrzega dopiero w atmosferze działań patriotycznych inspirowanych przez nowego kolegę, Bernarda Zygiera. Borowicz zakochuje się też w pensjonarce Birucie. Jednak po maturze dziewczyna wraz z rodziną wyjeżdża w głąb Rosji. Drugi z bohaterów, Andrzej Radek to chłopski syn, który z uporem zdobywa wiedzę. Zdarzenia, w których chłopcy wzajemnie sobie pomagają, stają się początkiem ich przyjaźni. Scenariusz powstał na podstawie powieści Stefana Żeromskiego. Marcin jedzie z matką i służącym Józefem zdawać do kieleckiego gimnazjum. Dostaje się na korepetycje do nauczyciela Majewskiego i po zaledwie trzech lekcjach bez kłopotu zdaje do klasy wstępnej. Mieszkając na stancji u zaprzyjaźnionej pani Przepiórkowskiej z trudem przystosowuje się do życia w rozwrzeszczanej i złośliwej bandzie uczniaków. Któregoś dnia chłopiec trafia po lekcjach do kozy za awanturę z dyżurnym i mówienie w szkole po polsku.